GIỚI THIỆU

Đình Xuân Trạch thuộc thôn Xuân Trạch (có tên nôm là Canh Trầm), xã Đông Anh. Ngôi đình phía trước làm hướng Nam thờ Thành hoàng làng Cao Minh Sơn Xạ Thần Quốc.
Đình Xuân Trạch có vị trí ở trung tâm làng. Theo các bậc cao niên, đây là ngôi đình được xây dựng lại sau khi 5 làng Canh Trầm tách biệt đình, dựa trên trang trí kiến trúc cũng như các cổ vật, có thể nói đình Xuân Trạch được xây dựng từ thời Hậu Lê trùng tu vào thời Nguyễn. Ngôi đình đầu tiên được khởi dựng ở gần chân đê với địa danh là đình Khiếm, lúc đó ngôi đình còn làm trái cuốn đao cong đồ sộ và cũng có đền thờ Mẫu ở cạnh bên. Năm Tự Đức thứ 4 (1851), dân cư chuyển vào khu vực hiện nay nên đình và đền cũng được chuyển về cùng. Kiến trúc của đình có sự tu bổ lại, thu hẹp bỏ chái và đao. Đến năm 1941, sàn gỗ của đình bị hỏng đã được bỏ đi lát gạch hoa gian giữa (loại gạch men Hưng Ký). Những năm gần đây đền cùng đình được nhiều lần tu sửa các hạng mục nhỏ như thay xà, đảo ngói, chống dột v.v... Đình thờ Xạ thần Quốc lang Minh sơn đại vương, là con thứ 5 của vua Hùng Nghị Vương (Hùng Vương thứ 17).
Đình Xuân Trạch có cổng nghi môn làm lối tứ trụ, các trụ xây cao trang trí chóp phượng trái giành, ô lồng đèn đắp nổi rồng phượng, hoa lá. Cổng giữa có làm mái bờ nóc đắp lưỡng long chầu nguyệt cách điệu giản đơn cùng hoa văn trang trí điểm xuyết. Cổng giữa làm mái đơn giản và xây chủ yếu bằng gạch Bát Tràng, mái lợp ngói ta, cuốn đao cong. Hai cổng nhỏ hai bên làm đơn giản, hai trụ nhỏ đỉnh trang trí lân chầu, mái đắp vữa giả ngói.
Hằng năm, từ ngày 8 đến 13 tháng 3 âm lịch, làng Xuân Trạch tổ chức lễ hội truyền thống, trong đó ngày 10/3 là hội chính với nhiều nghi thức đặc sắc. Nổi bật nhất là lễ rước nước thiêng, mang ý nghĩa cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, thể hiện khát vọng gắn bó mật thiết với nông nghiệp lúa nước – nền tảng sinh kế lâu đời của cư dân đồng bằng. Không chỉ mang tính chất tâm linh, lễ hội còn khắc sâu đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, nhắc nhở con cháu về công lao của tiền nhân. Đồng thời, đây cũng là một “bảo tàng sống” của lịch sử dân tộc, nơi gìn giữ những phong tục, tập quán lâu đời, là sợi dây kết nối cộng đồng qua nhiều thế hệ. Với những giá trị ấy, lễ hội Xuân Trạch không chỉ là điểm tựa tinh thần cho dân làng mà còn được coi là một di sản văn hóa phi vật thể quý giá, góp phần làm phong phú kho tàng văn hóa truyền thống Việt Nam. 
Đình làm hướng Nam, bố cục mặt bằng kiến trúc kiểu chữ “đinh”, mái lợp ngói di. Đại đình có 5 gian 2 chái làm kiểu đầu hồi bít đốc tay ngai có trụ biểu. Bờ nóc đắp nghê chầu ở hai đốc ngoảnh vào, mặt nguyệt đặt vị trí chính giữa. Trụ biểu 2 bên tương đối như nhau làm đỉnh đắp nghê chầu, các ô tả hệ tứ linh, tứ quý. Hậu cung của đình có 4 gian làm lối đầu hồi bít đốc 2 vì gỗ làm quá giang vượt đỡ khung vì theo lối giá chiêng, 2 bên là kẻ luồn bưng cốn, xà chồng. Hai xà lớn chạy dọc gối quá giang đỡ các xà hoành mái.
Trên kiến trúc của đình được trang trí với rất nhiều mảng chạm trên xà, đầu dư cốn mang phong cách nghệ thuật cuối thời Hậu Lê. Hầu hết các cấu kiện kiến trúc của đình đều trang trí cả các dư, các xà và màn giếng. Trên các thân kẻ xà có nhiều mảng chạm với nhiều đề tài, thể loại như tứ linh, tứ quý, lá cúc đan xen. Có hai lối thể hiện chính theo phong cách thời Hậu Lê thế kỷ XVIII và đầu Nguyễn thế kỷ XIX. Bên cạnh những mảng chạm tinh tế, sinh động có giá trị, đình Xuân Trạch còn lưu giữ nhiều di vật quý giá như: 11 đạo sắc phong thần có niên đại từ cuối triều Hậu Lê niên hiệu Cảnh Hưng đến triều Nguyễn. Các sắc phong chủ yếu ghi chép việc Xuân Trạch phụng thờ Thành hoàng làng là Xạ thần Quốc lang Cao Minh Sơn Đại vương có nhiều mỹ tự đẹp và đều phong là Thượng đẳng thần; tấm bia đá niên đại Tự Đức năm thứ 9 (1856) ghi “Xã thần ngọc phả bi ký” ghi chép lại công tích của Thành hoàng làng và Thánh Mẫu làng thờ. Ngoài ra, đình còn có ngai thờ Thành hoàng làng còn đủ cả mâm ỷ, bài vị với các họa tiết trang trí công phu, chạm trổ cầu kỳ sinh động được sơn son thếp vàng, một số ô cửa võng làm bằng gỗ sơn son thếp vàng đều mang phong cách nghệ thuật đầu thế kỷ XIX.