Thôn Lương Quán, xã Đông Anh, thành phố Hà Nội
Đình thuộc thôn Lương Quán, xã Đông Anh. Xưa kia thôn còn có tên là ấp Lương Quán. Khi An Dương Vương xây thành Cổ Loa, ấp này phải di chuyển tới 3 lần. Từ Vườn Đất chuyển về Vườn Trình sau đó chuyển về vị trí cũ. Ấp Lương Quán đổi thành làng Lương Quán. Khi sáp nhập với Gia Lộc thì gọi là Hợp tác xã Gia Lương, sau đó lại tách ra và gọi là thôn Lương Quán.
Theo thần tích, thần sắc còn lưu giữ tại Viện Thông tin Khoa học xã hội, đình Lương Quán thờ Đông nhạc Đại vương tương truyền là con của ông Tạ Hanh và bà Đặng Diệu ở thôn Đa Hội, phủ Từ Sơn, đạo Kinh Bắc. Năm 18 tuổi, cha mẹ qua đời. Nhạc Công theo Phù Đổng Thiên Vương đánh giặc Ân giúp nước. Thắng trận, Nhạc Công trở về đến địa đầu huyện Kim Hoa thì hóa. Hôm đó là ngày 21 tháng Giêng. Nhân dân, quân sĩ đều sợ hãi. Vua bèn sai người viết văn tế, sắc phong là Thượng đẳng phúc thần, cho phép dân trang Lương Quán lập miếu thờ. Đến thời Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn 12 sứ quân, bị vây ở chùa, được thần âm phù giải vây. Từ đó về sau, các triều đại đều gia phong mỹ tự, tặng sắc phong. Ngày sinh ngày hóa, các tiệc và chữ kiêng húy, nhất thiết cấm: Đông, Nhạc là tôn thần Lương Quán thờ phụng.
Đình có cấu trúc hình chữ “đinh”, gồm nghi môn, tiền tế, hậu cung. Nghi môn làm kiểu tứ trụ, hai trụ giữa làm lối chồng diêm 2 tầng mái, đắp ngói âm dương, cuốn đao cong 4 góc, trên cùng trang trí lưỡng long chầu nhật.
Trong thời kỳ lịch sử cận hiện đại, đình Lương Quán cũng ghi nhận một số sự kiện lịch sử: thời kỳ Cách mạng tháng Tám, đình Lương Quán là nơi tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội khóa I của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Thời kỳ 1946 - 1954 đình là địa điểm liên lạc, hoạt động của cán bộ, du kích, gian bên của đình có hầm bí mật, phía ngoài có 2 hầm thông sang nhà dân. Trong kháng chiến chống Mỹ, đình Lương Quán là kho chứa vật tư, súng đạn của bộ đội sơ tán phục vụ cuộc kháng chiến.
Hàng năm dân làng tổ chức lễ hội vào ngày 21 tháng Giêng là ngày hóa của thánh. Lễ hội được diễn ra trang trọng, đầy đủ những nghi thức của một lễ hội cổ truyền và mang những sắc thái riêng của địa phương. Các gia đình mang lễ đến đình và cùng thực hiện các công việc liên quan đến lễ hội dưới sự điều hành của Ban hành lễ.
Tiền tế 3 gian 2 chái với 4 góc đao uốn cong. Chính giữa bờ nóc đắp lưỡng long chầu nguyệt, bờ dải là hình nghê. Bộ vì đỡ mái với 4 hàng chân cột, bộ khung đỡ mái kiểu thượng giá chiêng, hai bên trụ chồng rường con nhị.
Trang trí trong nhà tiền tế là hoa lá cách điệu. Các đầu dư chạm rồng với mắt lồi, mũi hếch, miệng ngậm ngọc, bờm râu là những đao mác chạy ngược ra phía sau thành nhiều lớp. Các bức cốn nách gian giữa tiền tế chạm khắc hình phượng vũ, lá đề, rùa đội cuốn thư...
Hậu cung nổi liền với gian giữa tiền tế, là nơi bài trí long ngai bài vị thờ Thành hoàng. Hậu cung 2 gian, 1 xối, mỗi vì có hai cột gỗ, mái lợp ngói ta, nền nhà lát gạch bát, các bộ vì làm kiểu thượng giá chiêng, hai bên trụ chồng rường con nhị. Trước cửa hậu cung treo bức hoành phi cuốn thư “Vạn cổ anh linh”. Đối diện với cửa võng gian ngoài là bức hoành phi đề bốn chữ Hán “Thiên sinh anh tài”, hai bên là đôi câu đối.
Bên trong hậu cung đặt ban thờ gỗ giật cấp, bệ phía dưới bên trên đặt bát hương, mâm thờ, khay đài thờ, ngũ sự, hộp đựng sắc phong. Bệ trong cùng đặt khám thờ gỗ sơn son thếp vàng, ngai thờ, tượng thờ, bài vị và tượng của Thành hoàng mang phong cách nghệ thuật thế kỷ XIX. Trước khám gỗ treo bức cửa võng được chạm khắc tinh xảo.
Đình còn lưu giữ được đòn kiệu, hương án, ngai thờ, chuông đồng, mâm bồng, cửa võng, đỉnh thờ, chân nến, hạc thờ, giá văn, lọ hoa, hoành phi, câu đối, hương án... có niên đại thế kỷ XIX.
Đình Lương Quán được xếp hạng di tích lịch sử nghệ thuật cấp Thành phố tại quyết định số 1913/QĐ-UBND ngày 28/2 /2013.
Cơ quan chủ quản: Uỷ ban nhân dân xã Đông Anh
Chịu trách nhiệm chính: Phòng Văn hóa - Xã hội xã Đông Anh